آموزش بسکتبال

بازی بسکتبال از دو تیم ۵ نفره تشکیل شده و هدف هر پرتاب کردن توپ درون حلقه می باشد.بازی بسکتبال در یک زمین مستطیلی شکل انجام میشود که فاصله زمین تا سقف باید ۷ متر باشد. در این مقاله قصد داریم در ابتدا به قوانین و معرفی بازی بسکتبال بپردازیم و در انتها اموزش شرط بندی در بازی بسکتبال را داشته باشیم.

قوانین بازی

بازی بسکتبال با ۵ بازیکن شروع می شود و با دو نفر هم می توانند ادامه دهند کمتر از دو نفر بازی انجام نمی شود. بازی در چهار ست ده دقیقه ای انجام می شود. بین ده دقیقه اول و دوم یک وقت دو دقیقه استراحت و بین ده دقیقه دوم و سوم که نیمه اول هم نامیده می شود یک وقت ده تا پانزده دقیقه استراحت و بین ده دقیقه سوم و چهارم یک وقت دو دقیقه ای استراحت انجام می شود. تایم استراحت هر ده دقیقه، یک تایم استراحت یک دقیقه ای و ده دقیقه آخر تیمها می توانند از دو تایم استراحت یک دقیقه ای استفاده نمایند.

• تخلف ها

سه ثانیه : زمانی که تیمی توپ را در اختیار دارد نباید هیچ یک از بازیکنان آن تیم بیش از سه ثانیه در منطقه ذوزنقه تیم مقابل توقف نمایند. تمامی خطوط منطقه ذوزنقه جزء منطقه محدوده محسوب می شوند .

هشت ثانیه : زمانی که بازیکنی مالکیت توپ را در زمین دفاعی خود در اختیار می گیرد بایستی در عرض هشت ثانیه توپ را از زمین خارج کرده و به زمین حمله ببرد.

۲۴ ثانیه : اگر تیمی مالک توپ شده باشد. باید در عرض ۲۴ ثانیه توپ را وارد حلقه حریف بکند یا به طرف حلقه تیم مقابل شوت بزند در زدن شوت توپ باید حتماً به حلقه بخورد تا ۲۴ ثانیه صفر شود اگر توپ به تخته بخورد ۲۴ ثانیه ادامه می یابد و اگر توپ توسط تیم مقابل اوت شود باز هم ۲۴ ثانیه ادامه می یابد. ۲۴ ثانیه موقعی صفر می شود که ۱- خطا صورت بگیرد ۲- بازیکن تیم مقابل با پا توپ را به اوت بیاندازد. اگر دستگاه ۲۴ ثانیه بوق بزند و توپ از دست بازیکن رها شده و در هوا باشد، اگر گل شود گل قبول می باشد. اگر در هوا با دست بازیکنی لمس شود و گل شود گل مردود می باشد .

رانینگ (Running):

این خطا در چند مرحله ی مختلف گرفته می شود :

الف :دویدن با توپ بدون دریبل بیش از یک گام

ب :برداشتن گام اضافه در سه گام ، لی آپ و پاور موو ( Power move )

ج :برداشتن گام ریز در سه گام بطوری که قابل تشخیص نباشد

د :کشیده شدن پا روی زمین برای فاصله ی بیش از ۵ سانتی متر در هر حرکت

ه :پرش با توپ و برگشت به زمین بدون رها کردن آن . برای مثال بازیکنی که به قصد شوت ، پرش جفت می کند اگر به زمین برسد و هنوز توپ را رها نکرده باشد ، رانینگ کرده .

و :اگر بازیکن در اوت ، هنگام پرتاب اوت با توپ حرکت کند .

دبل (Double) :دریبل کردن از زمانی شروع می شود که بازیکن کنترل توپ را دراختیار گرفته و با انداختن و زدن آن در تماس با زمین دوباره آن را قبل از اینکه به بازیکن دیگری برخورد کند لمس نماید. زمانی دریبل خاتمه می پذیرد که با دست آن را گرفته و یا اجازه دهد توپ در دست یا دستها استراحت نماید. زمانیکه توپ با دست دریبل کننده در تماس نیست ، تعداد گامهای برداشته محدود نخواهد بود.
بازیکن مجاز نیست پس از خاتمه دریبل ، برای بار دوم اقدام به دریبل نماید. درصورتیکه این عمل را انجام دهد مرتکب تخلف ’’دبل‘‘ شده است.

پای پیوت (pivot) : اگر بازیکنی توپ را در دست داشته و یک پا را ثابت و پای دیگر را به هر طرف که بخواهد به حرکت در آورد پای ثابت را پای پیوت می گویند. اگر بازیکنی با توپ با دو پا همزمان به زمین بیاید هر دو پای او پای پیوت می باشد. اگر یک پای خود را بلند کند پای دیگر به عنوان پای پیوت خواهد بود.

• خطاها

خطای شخصی: ۱- بلاک کردن ۲- شارژ کردن ۳- دفاع از پشت سر ۴- تماس با دست  5 – نگهداشتن  6- استفاده غیرقانونی از دستها  7- هل دادن  8- اسکرین غیر قانونی خطای شخصی در تمامی حالات جهت بازیکن خاطی اعلام می شود.

خطای طرفین : خطایی است که دو بازیکن مخالف روی همدیگر در یک زمان انجام می دهند.

خطای غیر ورزشی : خطای شخصی است که به طورعمد روی بازیکن با توپ و یا بدون توپ صورت می گیرد و جریمه آن دو پرتاب آزاد و مالکیت توپ از وسط زمین می باشد.

دیسکالیفه (اخراج) : هرگونه خطایی خارج از روحیه ورزشکاری را با دیسکالیفه (اخراج از زمین بازی) جریمه و دو پرتاب آزاد و مالکیت توپ از وسط زمین به حریف داده می شود.

خطای فنی : خطایی است که بدون برخورد بازیکن بوجود می آید. جریمه آن یک پرتاب آزاد با مالکیت توپ از وسط زمین می باشد. خطای فنی برای بازیکن ذخیره دو پرتاب آزاد با مالکیت توپ و خطای فنی برای مربی و همراه تیم دو پرتاب آزاد و مالکیت توپ است.

خطای تیمی : در هر ده دقیقه، تیمی که خطاهای انجام شده آن بیش از ۴ خطا باشد، خطای تیمی محسوب می شود و جریمه آن دو پرتاب آزاد توسط بازیکنی که خطا روی آن اتفاق افتاده است انجام می شود.

پنج خطا :در بازی هایی که در چهار وقت ده دقیقه ای برگزار می گردد ، بازیکن پس از انجام ۵ خطا باید زمین را ترک کند و تا ۳۰ ثانیه بعد ، یک بازیکن دیگر جایگزین وی گردد. این قانون را قانون پنج خطا می گویند.

خطای تماس با توپ بالای سطح حلقه :بازیکن مدافع و مهاجم ، توپی را که برای شوت رها شده و در حال پیمودن قوس نزولی است و کاملا بالای استوانه حلقه قرار دارد نباید لمس کنند یا بزنند ، همچنین زمانیکه توپ به تخته برخورد می کند و در بالای سطح حلقه است ، مجاز به لمس توپ نیستند. در غیر اینصورت ، مرتکب تخلف شده اند که سخت ترین جریمه آن پذیرش گل است.

نیمه (برگشت توپ به زمین دفاعی) :زمانیکه یک بازیکن در زمین حریف (زمین حمله) مالکیت توپ را دراختیار می گیرد ، نباید توپ را به زمین دفاعی (زمین خودی)

برگرداند. این امر یک تخلف است و توپ دراختیار تیم مقابل قرار خواهد گرفت.

خطای اسلم دانک : این خطا صرفاً در ایران اجرا می شود و منوط به هنگامی است که بازیکنی اسپک یا اسلم دانک اجرا کرده و بعد از آن به حلقه آویزان شود .

• زمان بازی

مسابقات بسکتبال در چهار زمان ده دقیقه ای مفید برگزار می شود که به هر یک از این ده دقیقه ، یک کوارتر می گویند . منظور از زمان مفید این است که در صورت توقف بازی یا خروج توپ از میدان ، زمان متوقف می شود و با شروع مجدد بازی ، زمان به جریان می افتد . بازیکنان در بین دو کوارتر ، دو دقیقه امکان استراحت دارند اما استراحت بین کوارتر دوم و سوم ( بین دو نیمه ) ۱۵ دقیقه است . هر تیم پس از تصاحب توپ باید طی هشت ثانیه توپ را از خط مرکز زمین عبور دهد و وارد زمین حریف کند .

تیمی که در پایان ۴ کوارتر امتیاز بیشتری کسب کند ، برنده است اما در صورت تساوی ، پنج دقیقه وقت اضافی به تیم ها داده خواهد شد . در صورت تساوی مجدد ، پنج دقیقه وقت اضافی دیگر و …… این اوقات اضافی ادامه می یابد تا اینکه یکی از دو تیم برنده شود . تیم ها ۲۴ ثانیه فرصت دارند تا توپ را به سوی دروازه ی حریف پرتاب کنند . در غیر این صورت ، توپ به رقیب داده خواهد شد . بازیکنان حق ندارند برای پرتاب پنالتی یا طی بازی ، بیشتر از پنج ثانیه وقت تلف کنند

• زمان استراحت (time out)

زمان استراحت ، یک دقیقه است که درصورت درخواست به تیم واگذار می شود. زمان استراحت مطابق مقررات زیر به تیم ها داده می شود :
برای بازی هایی که در چهار دوره ۱۰ دقیقه ای برگزار می شود ، برای نیمه اول دو زمان استراحت به هر تیم داده می شود و در نیمه دوم ، سه زمان استراحت برای هریک از تیم ها منظور می شود. برای هر وقت اضافی نیز یک زمان استراحت برای هر تیم مجاز است.

• امتیاز مساوی و وقت اضافی

درصورت مساوی بودن امتیاز در پایان نیمه دوم ، بازی با وقت اضافی ۵ دقیقه ای ادامه می یابد. درصورت تساوی مجدد ، ۵ دقیقه های اضافی به همین ترتیب تکرار می شود. قبل از شروع هر ۵ دقیقه وقت اضافی ، دو دقیقه برای استراحت منظور می شود. هر ۵ دقیقه مثل شروع دو نیمه، با مالکیت تناوبی آغاز می گردد. در وقت اضافی ، تیم ها با همان حلقه نیمه دوم یا پریود چهارم ، بازی را دنبال خواهند کرد.

• تعویض بازیکنان

تعداد تعویض ها در بسکتبال محدودیت ندارد ، ولی انجام تعویض در شرایط زیر مجاز نیست :
۱- بعد از گل شدن توپ (مگر اینکه تیمی که گل خورده است درخواست تایم استراحت کند و یا اینکه خطایی اعلام شود.)
۲- زمانیکه توپ در بازی به جریان بیفتد. همچنین در مرحله پرتاب پنالتی.
۳- در بین پرتاب های پنالتی ، مگر اینکه بین پرتاب ها خطا انجام شود.

• لباس بازیکنان

بازیکنان هر تیم باید دارای پیراهن و شورت یک رنگ و یک شکل باشند. جلو و عقب پیراهن و شورت باید یک رنگ باشد. لباسها از اعداد چهار تا پانزده شماره گذاری می شوند. شماره های جلوی پیراهن ده سانتیمتر و شماره های پشت پیراهن بیست سانتیمتر عرض دارند. رنگ شماره باید از رنگ پیراهن متمایز باشد. پیراهن های یک تیم باید یک رنگ و ساده باشند. پوشیدن پیراهن آستین دار مجاز نیست. پوشیدن تی شرت در زیر پیراهن مجاز نیست ، مگر اینکه با مجوز کتبی پزشک و همرنگ پیراهن باشد. پوشیدن زیرشورتی نیز درصورت همرنگ بودن با شورت بلامانع است. شماره ها باید برای منشی و داوران ، واضح و قابل رویت باشد. تبلیغات روی پیراهن موقعی مجاز است که مانع دیدن شماره بازیکن نشود. در هیچ شرایطی نباید شماره از اندازه های اعلام شده کوچکتر باشد. تیم ها باید دو رنگ لباس (تیره و روشن) دراختیار داشته باشند. در هر مسابقه ، تیم اول (میزبان) باید لباس روشن بپوشد و تیم دوم (میهمان) لباس تیره رنگ داشته باشد. پایین پیراهن باید در داخل شورت قرار گیرد.
حداقل بیست دقیقه قبل از شروع مسابقه ، مربی موظف است اسامی کلیه بازیکنان ، کاپیتان ، پنج نفر بازیکن شروع کننده ، مربی و کمک مربی را به میز منشی ارائه نماید.

• داوران

مسابقه معمولا با همکاری شش نفر داوری می شود. این افراد عبارتند از : سرداور و کمک داور که توسط داوران نشسته یعنی : منشی ، کمک منشی ، وقت نگهدار و مسئول بیست و چهار ثانیه همراهی می شوند. در بعضی موارد ممکن است ناظر فنی نیز وجود داشته باشد که بین منشی و وقت نگهدار قرار می گیرد و زمانیکه بازی متوقف باشد ، می تواند سرداور و داور را کمک و راهنمایی کند. داوران باید لباس مخصوص داوری به تن داشته باشند که شامل پیراهن طوسی ، شلوار بلند مشکی ، کفش مشکی بسکتبال و جوراب مشکی است.

• وظایف سرداور

سرداور باید تمامی تجهیزاتی که مورد استفاده داوران قرار می گیرد ، از جمله ساعتها را بازرسی و تایید نماید. سرداور نباید اجازه دهد که بازیکنان وسایل خطرناک همراه داشته باشند (وسایلی مانند انگشتر ، گردن بند ، گیره سر ، محافظ انگشت دست ، مچ و بازو و …). سرداور در آغاز هر نیمه یا هر دوره بازی یا وقت های اضافی ، توپ را در دایره وسط زمین بین دو بازیکن مخالف به هوا می اندازد (جامپ بال). داور می تواند در موقعیت های خاصی بازی را قطع نماید اما تصمیم گیری درباره ادامه یا توقف بازی از اختیارات سرداور است. البته در این موارد ، سرداور مطابق مقررات عمل می نماید. سرداور هر وقت لازم بداند ، می تواند ورقه امتیاز را بررسی کند و بالاخره نظریات اعضای گروه داوری ، با تصویب او بعنوان نتیجه مسابقه اعلام می گردد. سرداور موظف است در مواردی که در قانون پیش بینی نشده است ، تصمیم لازم را اتخاذ نماید.

• وظایف داور

تشخیص و اعلام گل شدن توپ ، برعهده داور است. داور می تواند در موقعیت های خاص ، بازی را قطع کند. داوران ، بازی را بر طبق قوانین مربوطه اداره خواهند کرد و این اداره نمودن شامل به بازی گذاشتن توپ ، قطع کردن بازی و اعلام توپ مرده با به صدا درآوردن سوت در موقع لزوم است. از جمله وظایف داوران ، موارد زیر قابل ذکر است : به صدا درآوردن سوت برای متوقف ساختن هر نوع عمل بعد از اعلام توپ مرده ، تعیین جرایم خطاها ، اعلام تایم اوت برای استراحت ، اشاره کردن با سر برای داخل شدن بازیکن ذخیره به زمین بازی ، دادن توپ (نه پرتاب کردن) به بازیکن که آن را از خارج زمین به همان ترتیبی که در این مقررات پیش بینی شده ، به داخل پرتاب کند ، شمردن آهسته ثانیه ها برای اجرای مقررات مربوط به پرتاب آزاد و به جریان انداختن توپ از بیرون بعد از خطای ده ثانیه.
مسئولیت اداره مسابقه از بیست دقیقه قبل از شروع تا خاتمه آن بعهده داوران است.

• وظایف منشی و کمک منشی

منشی باید اسامی و شماره کلیه بازیکنان ، افرادی که بازی را شروع می کنند و ذخیره هایی که بعدا وارد زمین خواهند شد ، در جدول ثبت کرده باشد. او باید همواره مجموع امتیازات را داشته باشد. گل های ۲ یا ۳ امتیازی و پرتاب های آزاد به ثمر رسیده را ثبت نماید و همچنین خطاهای شخصی یا فنی بازیکنان را پس از اعلام ثبت کند ، پنجمین خطای بازیکن (در بازی های شامل چهار دوره ده دقیقه ای) را سریعا اعلام نماید. منشی باید زمانهای استراحت و محدودیت آن را اطلاع دهد. در ضمن باید جمع خطاهای هر بازیکن و تیم را همواره حاضر داشته باشد تا در موقع لزوم آن را اعلام نماید. همچنین منشی ، مسئول اعلام محدودیت خطای تیمی نیز هست. در ضمن مسئولیت تعویض جهت مالکیت تناوبی نیز بعهده منشی می باشد.

• وظایف وقت نگهدار

وقت نگهدار ، مسئول نگهداری وقت بازی است. او باید سه دقیقه قبل از شروع نیمه ، داوران را آگاه سازد. در هنگام زمان استراحت ، وی مسئول راه اندازی ساعت است و باید ۵۰ ثانیه پس از شروع زمان استراحت ، خاتمه آن را اعلام نماید. وقت نگهدار باید با صدای بوق خاتمه دوره ، نیمه یا وقت اضافی را اعلام کند.

• وظایف مسئول بیست و چهار ثانیه

به محض دریافت توپ توسط بازیکن در زمین ، دستگاه بیست و چهار ثانیه شروع بکار می کند. تا زمانیکه تیم مقابل ، کنترل را به دست گیرد ، دستگاه متوقف می شود و هیچ ثانیه ای را نباید نشان دهد و مجددا بکار بیافتد که این از جمله وظایف مسئول بیست و چهار ثانیه است.

• وظایف کاپیتان

درصورت لزوم ، کاپیتان ، نماینده تیم در زمین خواهد بود. او اطلاعات موردنیاز را دراختیار داور قرار می دهد. کاپیتان با رفتار مودبانه و زمانیکه وقت مرده باشد ، از داور اطلاعات لازم را کسب می کند. درصورت عدم حضور مربی ، کاپیتان بعنوان مربی می تواند انجام وظیفه نماید.

• روش امتیاز دهی

امتیاز هر گل (پرتاب موفق در حلقهٔ حریف) با توجه به موقعیت بازیکنی که اقدام به شوت کرده است متفاوت است. اگر بازیکن خارج از خط سه امتیازی باشد، گل سه امتیاز و اگر داخل آن باشد دو امتیاز دارد. هر پرتاب آزاد (پنالتی) یک امتیاز دارد. در بسکتبال تساوی وجود ندارد و آن قدر وقت اضافه به بازی داده می شود تا یکی از دو تیم برنده شود. زمان استراحت بین وقت های اضافه ۱ دقیقه است.